Jak działa aparat ultrasonograficzny?

Badanie ultrasonograficzne to badawcze doświadczenie obrazowe. By pokazać tkanki oraz organy ciała ludzkiego lub zwierzęcego, stosuje fale ultradźwiękowe o częstotliwości 1-15 MHz. Do badania potrzebny jest ultrasonograf, inaczej aparat USG. Co powinniśmy o nim wiedzieć?

Działanie ultrasonografu

Aparat ultrasonograficzny składa się z emitera oraz radioodbiornika fali ultradźwiękowej. Założeniem emitera jest kierowanie fali o planowanej częstości, przesuniętej w stronę ośrodka poddawanego badaniu. Potem ulega ona rozchodzeniu oraz odbiciu na granicy ośrodka, po czym powraca do radioodbiornika. Wykorzystanie tejże formy opiera się na zastosowaniu zjawisk falowych, jakie są dla rozchodzących się w tkankach ultradźwięków. Szybkość fali w danych tkankach jest poprzez urządzenia medyczne rozpoznawana jako jednakowa oraz stanowi 1540 m/s.

Jakie narządy można obejrzeć przez aparaty USG?

Co do zasady, USG często stosowane jest do badania organów znajdujących się w jamie brzusznej (wątroba, nerki, trzustka, żołądek itp.), jednak również do badań serca, tarczycy, układu szkieletowego lub choćby oczu. Należy natomiast mieć świadomość, iż ultrasonograf ma także własne ograniczenia. Mianowicie, zakresy wypełnione gazem prawie zupełnie rozdzielają fale dźwiękowe, więc aparat ultrasonograficzny nie jest stosowany do badań jelit oraz płuc (choć może pomóc w rozpoznaniu np. odmy opłucnej). Za pomocą USG można także łatwo znaleźć płyn w brzuchu lub klatce piersiowej. Podczas doświadczenia odpowiednio widoczne są także złogi (lub inaczej kamienie), np. w nerkach lub pęcherzyku żółciowym.

Niestety na bazie samego USG nie można bezpośrednio stwierdzić, czy określona odmiana ma charakter złośliwy lub łagodny, jednak są niewątpliwie pewne właściwości przemawiające bardziej za jednym czy za kolejnym. Często potrzebne jest przeprowadzenie doświadczeń kolejnych, takich jak tomografia komputerowa lub biopsja zmiany, jakie umożliwiają rozstrzygnąć jej charakter. Za pomocą USG można także szybko znaleźć płyn w brzuchu lub klatce piersiowej.

Czemu do badania USG wykorzystuje się żel?

Po przyłożeniu głowicy do skóry pacjenta, między dwiema dotykającymi się nawierzchniami wciąż obecne są niewielkie bąbelki powietrza, jakie mogą skutkować powstawaniem artefaktów (zaburzeń) na obrazie. Nałożony żel ma za zadanie pozbyć się bąbelków, natomiast tymże samym zagwarantować odpowiedniejsze przewodnictwo fal ultradźwiękowych oraz co za tymże idzie, odpowiedniejszą jakość obrazu. Zdarzają się natomiast wypadki, gdzie wykorzystuje się badanie immersyjne – badanie USG robi się w kąpieli wodnej w celu usunięcia pęcherzyków powietrza.